Is vegan ook halal?

Wat je wel of juist niet eet hangt van diverse overwegingen af. Een allergie bijvoorbeeld, of een ethische keuze. Voor veel mensen speelt religie een belangrijke rol bij de keuze van voedingsmiddelen. Omdat dit van huis uit zo geleerd is, of door keuzes later in het leven. Binnen de Islam wordt onderscheid gemaakt tussen ‘Halal’ en ‘Haram’. In welke categorie vallen vegan producten? Het antwoord is misschien niet zo eenvoudig als je zou verwachten...

Wat is Halal?

Halal is een term die staat voor alles wat volgens de Koran als goed en rein wordt beschouwd. Hier vallen groente en fruit onder, evenals dieren uit de zee en diverse andere dieren waaronder kippen, runderen en schapen. Deze dieren moeten geslacht worden volgens Islamitische wetten, een ‘standaard’ stukje kip valt dus niet onder Halal producten. Varkensvlees valt in zijn geheel af omdat dit vlees als onrein wordt beschouwd. Niet alle Halal producten zijn voorzien van een keurmerk. Omdat het soms voor de hand ligt, of omdat er geen verplichting voor een etiket is.

Wat is Haram?

Haram is een term die staat voor alles wat volgens de Koran niet voldoet aan de Islamitische eisen. Zoals we al noemde dus varkensvlees en alle dieren die niet volgens de regels geslacht zijn, maar ook alcohol, moord, diefstal, overspel en tatoeages om maar enkele zaken te noemen. Waar bij Halal meestal gesproken wordt over voedingsmiddelen, komen bij Haram juist vaak andere onderwerpen aan de orde met betrekking tot gedrag en persoonlijke keuzes.

Religieuze regels wat betreft voeding zijn niet uniek voor de Islam. Zo zullen praktiserende Hindoestanen geen rundvlees eten, Joden eten geen varkensvlees en hebben ook bij de bereiding van producten diverse regels. Hedendaagse Christenen eten zo’n beetje alles wat ze lekker vinden, hoewel er in de Bijbel wel degelijk verboden bestaan / bestonden. Maar die discussie laten we graag aan vleesetende Christenen onderling over...

Ritueel slachten

Laten we de koe maar even bij de hoorns pakken en het ritueel slachten even benoemen. Slachten volgens Islamitische regels is volgens Westerse principes niet bepaald diervriendelijk. Een vegan zou dan kunnen opperen dat geen enkele vorm van slachten diervriendelijk is. Daarmee is het geen discussie met een duidelijke oplossing. Er zijn al een flink aantal Moslims die in een Westers land woonachtig zijn die in plaats van een schaap ritueel slachten tijdens de Ramadan kiezen voor een donatie aan een goed doel. Dan ben je van de hele discussie af. Een heel praktische oplossing dus, misschien zou je als Moslim gewoon helemaal vegan kunnen gaan?

Wat vind Mohammed van vlees eten?

Laten we duidelijk stellen dat we geen experts zijn op het gebied van de Islam, en de Koran niet uit ons hoofd hebben geleerd. Ten tijde van de Koran werd er weinig vlees geconsumeerd, er wordt geschreven dat dieren gevoelens bezitten en Mohammed zou vlees als verslavend hebben aangemerkt. Omdat er duidelijk onderscheid gemaakt wordt tussen Haram en Halal, en er een Islamitische wijze van slachten bestaat, kan een vegan leefstijl toch niet direct uit de Koran als conclusie worden getrokken.

De discussies worden steeds omvangrijker en luider gevoerd, waarbij met name dierenwelzijn aan bod komt. Massale stallen zijn niet diervriendelijk dus Haram, het afspelen van Islamitische gebeden in de stal is ook niet echt een eerlijke oplossing. Het gaat veel verder dan een diersoort of een manier van slachten. Een Moslim die zich geen zorgen wil maken doet er dus goed aan zich een veganistisch eetpatroon aan te meten.

Is vegan automatisch Halal?

Overtuigd vegans en Moslims delen overwegend dezelfde uitdagingen wanneer het gaat om de dagelijkse boodschappen. Omdat zoveel levensmiddelen enorm veel bewerkingen hebben doorstaan, kan het erg ingewikkeld zijn om te bepalen of het voor jou geschikt is. Denk aan gelatine uit beenmerg of as van beenderen om producten zuiver te maken. Hoewel bijna alle vegan producten als Halal aangemerkt kunnen worden, zijn er uitzonderingen. De voornaamste hierbij is alcohol. Vegans kunnen zich in principe laveloos zuipen, maar vegan Moslims niet omdat alcohol Haram is. Producten als sojasaus, vanille extract en wijnazijn kunnen alcohol bevatten. Dit betekent dus dat gebakken rijst, sushi (zonder vis) of een Italiaans ijsje wél vegan kunnen zijn maar niet altijd Halal.

Ook is er (soms) discussie of producten als paaseieren, pepernoten en kerstkransjes passen binnen een Halal leefstijl omdat ze een religieuze origine hebben. De meeste Moslims zijn van mening dat deze producten geen probleem zijn zolang ze niet vanuit een religieus perspectief worden genuttigd.

Als je praktiserend Moslim bent die strikt wil leven volgens de regels van de Koran, dan zal een vegan eetpatroon in 99% van de gevallen bij jou passen. Je moet dan alleen nog even letten op het gebruik van alcoholische ingrediënten. As-salamu alaykum.*

*Staat voor ”vrede zijn met je”, een agnostische (niet religieuze) Arabische uitdrukking die vaak door Moslims wordt gebruikt maar algemeen inzetbaar is. Je kunt antwoorden met Wa ʿalaykumu s-salam.