Start je eigen kruidentuin met deze praktische tips

Iedereen houdt van lekker eten. Dit is niet bepaald een controversiële bewering. Eten is ruiken, proeven en genieten. Je kunt het alleen doen, intiem als koppel, gezellig als gezin of uitbundig in een grote groep. Koken is niet voor iedereen een grote hobby, tuinieren trouwens ook niet. Toch denken we dat een kruidentuin voor iedereen voordeel biedt. Zelfs de grootste fan van buiten de deur eten of thuis laten bezorgen zal na het lezen van deze pagina overtuigd zijn dat een eigen kruidentuin onmisbaar is. Lees daarom snel verder voor alle informatie om je eigen kruidentuintje te starten en alle mogelijkheden die er zijn met het kweken van kruiden in eigen tuin … of een theekopje!

Waarom zou je een eigen kruidentuin kweken?

Als je niet verder komt dan zout en peper als toevoeging bij jouw favoriete maaltijden dan weet je echt niet wat je mist. Als je denkt dat gedroogde oregano of tijm hetzelfde aroma biedt als verse kruiden moeten we je teleurstellen. Je maakt van een flauwe maaltijd een sterren-waardig gerecht met slechts een takje basilicum hier of een blaadje munt daar. Daarnaast zal jouw tuin, balkon of zelfs je huiskamer voortaan heerlijk ruiken als je verse kruiden kweekt.

Naast geur en smaak kunnen kruiden ook de gezondheid bevorderen. We weten al eeuwenlang hoe effectief kruiden kunnen zijn bij de behandeling van vele aandoeningen. Sommige planten helpen je immuunsysteem op te bouwen terwijl andere kruiden weer een helende werking hebben. Daarnaast weet je bij zelf kweken niet alleen precies wat je binnenkrijgt, je weet ook wat er niet in zit! Veel gewassen worden namelijk bespoten met bestrijdingsmiddelen, thuis kun je puur natuur te werk gaan.

Wat betreft de kosten kun je het zo gek maken als je zelf wilt natuurlijk. Als je bewust kiest voor low budget tuinieren dan kun je veel goedkoper zelf kruiden kweken dan je normaal gesproken voor verse kruiden in de winkel moet betalen. Als je het meer als hobby ziet dan kan het duurder uitvallen, maar dan gaat het niet meer alleen over de oogst. De rust en kalmte die het aanleggen van een eigen kruidentuintje biedt kan namelijk ook helpen om rust in je bovenkamer te krijgen, er gaat een therapeutische werking uit van tuinieren. En omdat kruiden in tegenstelling tot bloemen en bomen veel minder ruimte nodig hebben kun je deze heerlijke hobby overal uitvoeren.

Daarom begin je met je eigen kruidentuin, misschien kun je zelf nog wel meer redenen bedenken. Eigenlijk kunnen we beter de vraag omdraaien; waarom zou je geen eigen kruidentuintje beginnen?

Wat zijn kruiden eigenlijk?

Er zijn planten, bloemen, bomen, kruiden en specerijen. Wat zijn eigenlijk de verschillen? Een kruid is in basis een plant met een stengel die niet op hout lijkt. Het kan ook gedefinieerd worden als een plant of deel van een plant die gebruikt wordt om ergens smaak aan te geven. In de botanica of in de keuken worden andere definities gehanteerd. Laurier en rozemarijn zijn namelijk smaakmakers die wel degelijk een houten stengel hebben. Dan is er nog de medische benadering waarbij een eikenboom vanwege de medicinale werking ook een kruid kan zijn. Een heel eenvoudige scheiding valt te maken tussen planten die wel nuttig of juist niet nuttig zijn voor mensen. Dit is weer subjectief en cultureel bepaalt. Er is ook geen eenduidig verschil tussen kruiden en specerijen. Bij die laatste categorie gaat het doorgaans om gedroogde producten zoals peperkorrels of chilivlokken, maar een zuivere definitie van ‘kruiden’ bestaat eigenlijk niet.

Hoe begin je met een kruidentuintje?

Een goed begin is het halve werk, zo luidt het gezegde. Maar niet iedereen is bereid om direct flink wat tijd en geld te investeren in een nieuwe bezigheid. We begrijpen heel goed dat je eerst rustig wilt kijken of tuinieren wel jouw ding is. Steeds meer supermarkten hebben acties met plantjes waar je voor kunt sparen. Dan krijg je bij een bepaald bedrag aan boodschappen een plantje in een potje van een soort karton. Die plaats je in de aarde, het potje verteert en er groeit een plantje uit. Dit kost je geen enkele moeite en naast je dagelijkse boodschappen ook geen geld. Hoe laagdrempelig wil je het hebben?

Niet iedereen gaat naar deze supermarkten, gelukkig zijn dergelijke producten ook verkrijgbaar bij tuincentra en online. Potjes met aarde en zaadjes waarbij alles op elkaar is afgestemd. De kwaliteit is doorgaans niet zo hoog als bij losse producten het geval is, de opbrengst zal ook niet grandioos zijn, toch kan het een leuke introductie zijn tot je eigen kruidentuintje. Als je de eerste resultaten ziet, ruikt en proeft word je vanzelf geïnspireerd om de volgende stap te nemen.

Binnen of buiten kruiden kweken

Je hoeft echt geen grote tuin te hebben om kruiden te kweken, een theekopje met aarde, water en zaadjes is in principe al voldoende. Binnen in de woonkamer profiteer je van een extra voordeel, je kunt er namelijk de lucht mee zuiveren. Kruiden als jasmijn, rozemarijn en munt hebben niet alleen een luchtzuiverende werking, ze verspreiden ook een heerlijke geur in huis. Vanwege het formaat is de capaciteit om lucht te zuiveren beperkt, als er teveel fijnstoffen in huis rond dwarrelen zul je die met enkele stekjes jasmijn echt niet volledig kunnen verwijderen. Ventilatie is ook van groot belang, als je vaak last hebt van je luchtwegen laat dan fijnstoffen onderzoek uitvoeren.

Verder op deze pagina geven we een aantal voorbeelden van kruidentuintjes. Voor binnen kun je kweken in een plantenbak, in kopjes of als je echt weinig tijd hebt kun je ook een smart garden in huis halen. Er zijn verschillende merken die ‘slimme’ tuintjes voor in huis leveren, dit zijn plantenbakken met ingebouwde verlichting en navulpatronen met aarde, voeding en zaden. Je kunt dan een setje kruiden kopen, die plaats je in de high tech kruidentuin en dan hoef je zelf verder niets meer te doen. De bak regelt het vocht, de voeding, licht en warmte helemaal zelf. Het mag duidelijk zijn dat dit niet de goedkoopste optie is, als je vaak van huis bent kan een smart garden in de keuken wel ideaal zijn.

Vijf belangrijke aandachtspunten bij het inrichten van je eigen kruidentuin

1. Oppervlakte

Je kunt gaan kweken in de tuin, het is ook mogelijk om zaden te laten ontkiemen op vochtig keukenpapier. In principe maakt het dus niet uit hoeveel ruimte je beschikbaar hebt. In het ideale geval heb je enkele vierkante meters oppervlak in de tuin die je inricht als kruidentuin. Ook als je een heel grote tuin hebt hoef je die echt niet vol te planten met munt of koriander, dan heb je er haast een dagtaak aan. Enkele vierkante meters is ideaal, toch kun je ook met veel minder ruimte al beginnen. Maar daarover kun je verderop meer lezen.

2. Seizoen

Met name als je buiten kweekt zul je rekening moet houden met de seizoenen. Doorgaans kun je buiten het beste zaaien in de herfst, dan worden de wortels sterk genoeg om de winter te overleven. In het voorjaar kun je dan sterke planten tegemoet zien. Maar dit is uiteraard afhankelijk van het soort kruid dat je wilt verbouwen en waar het oorspronkelijk vandaan komt. Kruiden uit warme landen kunnen niet altijd een harde winter doorstaan, terwijl andere kruiden juist weer verbranden in de felle zon.

3. Positie

Hier zijn grotendeels dezelfde aandachtspunten van belang zoals deze bij het seizoen van toepassing zijn. Direct in de felle zon is doorgaans geen goed idee, er moet ook schaduw zijn. Omdat de stengels doorgaans niet al te sterk zijn dien je harde wind ook te voorkomen. In principe adviseren we de planten dicht bij de woning te kweken omdat je dan altijd zicht houdt op de voortgang, daarnaast ruiken die kruiden heerlijk en daar wil je uiteraard ook van genieten. Met een verplaatsbare bak of in potten kun je de planten verzetten. Dit geldt ook voor een balkon, zo kun je op ieder moment kiezen voor de zonzijde of schaduwzijde.

4. Aarde

De bodem moet de juiste samenstelling bezitten. Als je echt serieus aan het werk gaat kun je kruiden beter gescheiden houden en voor iedere plant de bodem perfect afstemmen op de behoefte. In principe kom je met goede tuinaarde en organische meststoffen al heel ver. De mest moet rijk zijn aan stikstof, dit zorgt namelijk voor een optimale groei van bladeren. Composteren kun je zelf doen in een composteer ton of bak, met of zonder wormen die het proces zullen versnellen. Zelf compost maken is helemaal niet vies en het stinkt ook niet als je hiervoor een speciale container voor gebruikt. Lees hier meer over verderop deze pagina.

5. Water

Als laatste maar zeker niet de minste hebben planten voldoende water nodig. In de warme maanden zul je regelmatig water moeten geven, in de koudere maanden juist minder omdat anders de wortels gaan rotten of in de winter zelfs kunnen bevriezen. Je zou met hydrogel kristallen kunnen werken, die zorgen dat de bodem vochtig blijft maar niet doorweekt raakt. Vergeet niet dat je de wortels moet voeden met water, het gaat niet om de plant boven de aarde. Bewater dus dicht bij de aarde, dat werkt het beste.

Inspiratie voor kleine kruidentuintjes

De meeste kruidentuinen zullen niet een enorme oppervlakte hebben. Als ruimte, of liever gezegd een gebrek aan ruimte een belangrijke factor speelt hebben we hier zeven opties voor een tuintje waarbij iedere centimeter telt:

1. Kopjes kruidentuin

De kleinste tuin is een eenvoudig kopje met aarde en een ontkiemd zaadje of stekje. Die zet je in de keuken op een plank of in de woonkamer als decoratie. Verplaats het kopje om gedurende de dag de zon op te zoeken of juist te vermijden. Zo kun je meer soorten kruiden in een individueel kopje kweken zonder risico dat ziekten overspringen. Het nadeel hiervan is dat wortels niet verder kunnen groeien, de planten zullen daarom vrij klein blijven.

2. Balkon tuin

Wonen op een kleine flat met balkon hoeft geen beperking te zijn om je eigen kruidentuintje in te richten. Sterker nog, die balustrade zorgt voor de ideale werkhoogte. Zeker als jouw keuken grenst aan het balkon is dit de ideale locatie om een plantenbak neer te hangen waar je jouw favoriete kruiden kweekt. Je houdt zo ongedierte uit de keuken en kunt tijdens het bereiden van de maaltijd even wat blaadjes of takjes van de planten afknippen.

3. Hangtuin

Dit kan een plantenbak of een kleinere hangpot zijn, met name de lichtgewicht aluminium potjes zijn populair vanwege de lage kosten en het praktisch gebruik. Hang verschillende potjes in een aantrekkelijk patroon, je kunt hiervoor haken in een muur slaan of plaats een plank met spijkers tegen de muur zodat je achteraf niet met een gatenkaas wand blijft zitten. Dit type kruidentuin vertoont veel overeenkomsten met de…

4. Verticale tuin

In plaats van een tuin op de bodem kweek je de hoogte in. Zo kun je bloembakken en potten ophangen of je maakt meerdere plateau’s op verschillende hoogte. Dit ziet er ook nog eens heel decoratief uit. Let daarbij op de hoogte van de plant, er moet wel voldoende ruimte zijn om te groeien dus plaats de verticale lagen niet te dicht bij elkaar. Deze methode is ideaal voor balkons in flats met een tussenwand om de balkons van elkaar te scheiden.

5. Trolley tuin

Deze vorm lost direct twee problemen op; locatie en hoogte. Een trolly met kruidentuintje is eenvoudig te verplaatsen. Zo staat jouw tuintje nooit in de weg en je kunt de meest voordelige positie bepalen voor zon, schaduw, wind of neerslag. Daarnaast hoef je niet te bukken omdat de planten precies op de juiste hoogte staan. Zeker met een buiten BBQ is een trolley die je even naast de barbecue kunt zetten natuurlijk ideaal.

6. Keuken kruidentuintje

Over buiten koken gesproken; als je een vaste buitenkeuken hebt is het ook mogelijk om hier ook een vast kruidentuintje bij plaatsen. Je kunt dan steeds wat afknippen als je aan het kokkerellen bent. Dit is natuurlijk ook mogelijk in je keuken binnen. Zorg in dit geval voor een rand die hoog genoeg is, je wilt geen aarde en compost in je favoriete gerecht krijgen natuurlijk. Je moet sowieso rekening houden met de hygiëne als je gaat tuinieren in eigen keuken. Met name bladluis ligt op de loer.

7. Tuingoot tuinieren

Dit is niet alleen een heel creatieve manier om een kruidentuin aan te leggen, het is ook nog eens zeer decoratief én praktisch. Als je een tuinpad hebt, of een border wilt aanleggen, overweeg dan om een dakgoot in de tuin te plaatsen. Je kunt zo een lange, smalle goot maken die je vult met verse aarde om daar jouw kruiden in te kweken. Je zult wat meer afstand moeten afleggen tijdens de verzorging, toch is het prachtig om langs de plantjes te lopen. Door wat gaten in de buis te boren kan overtollig water weglopen in de bodem.

Door niet in de volle aarde te kweken beperk je de kans op ziekten, een nadeel is de beperkte ruimte voor de wortels om te groeien.

Deze kruiden groeien als kool

Deze pagina gaat over een kruidentuintje starten, mocht je groente willen kweken is kool zeker een optie. Gelukkig groeien veel kruiden ook als kool, hier zijn zeven gewassen waar je snel van zult genieten:

• Basilicum: Net zoals je van een plant met mediterrane oorsprong mag verwachten heeft basilicum behoefte aan veel zonlicht. Je ziet deze plant niet alleen, die geur herken je direct. Zo maak je van ieder Italiaans gerecht een waar meesterwerk!
• Bieslook: Dit is een kruid dat het meeste werk voor je doet. In de lente is bieslook een mooie verschijning met de kenmerkende paarse bloemen, de subtiele smaak van ui is heerlijk in vele gerechten.
• Munt: We hoeven eigenlijk niet te vertellen dat munt uitstekend geschikt is om thee van te trekken, of beter gezegd een ‘infusie’ mee te maken. Thee wordt namelijk gemaakt van theebladeren. Verder smaakt munt heerlijk met zowel vlees- als vegetarische gerechten. Deze veelzijdige smaakmaker past net zo goed bij meloen als bij lamsvlees.
• Oregano: Dit kruid gaat goed samen met basilicum en heeft een bijzonder aroma waarmee je direct karakter geeft aan het gerecht. Naast zon heeft dit kruid uiteraard water nodig maar liever niet teveel. Dan zal de smaak minder krachtig worden.
• Peterselie: Een dorstige plant die verder niet veeleisend is, peterselie is een welkome verschijning in iedere kruidentuin. Ook dit gewas houdt van zonlicht, zorg er dus voor dat jouw (mobiele) tuin voldoende op de zonzijde staat.
• Rozemarijn: Als je van vis houdt, dan mag verse rozemarijn niet ontbreken in jouw keuken. Overigens smaakt dit kruid ook heerlijk met aardappelen uit de oven. Deze aromatische plant groeit makkelijk en snel, je hoeft niet lang te wachten om de bijzondere smaak in volle glorie te proeven.
• Tijm: Niet alleen munt is een kruid dat zich leent om te drinken, een takje tijm in de thee kan je weerstand verhogen. Dit is één van de kruiden die een harde, houtachtige stam heeft. In gerechten kun je die er eventueel afsnijden.

Meer oogsten betekent meer opbrengst

In tegenstelling tot bijvoorbeeld wortels of aardappelen eet je niet wat er zich onder de grond bevindt maar de bladeren en takken boven de aarde. Daarmee is gebruiken eigenlijk hetzelfde als snoeien. Als je regelmatig blaadjes en takjes afknipt zal het kruid sterker worden en sneller gaan groeien. De energie kan dan namelijk volledig in nieuwe takken en bladeren opgenomen worden. Knip niet de volledige plant kaal, dit zal de groei juist vertragen.

Kun je zelf composteren?

De natuur werkt circulair. Dit betekent dat grondstoffen niet verloren gaan maar weer terugkomen in de natuur. Jouw keukenafval kan uitstekend dienst doen als compost voor jouw kruidentuintje. Daarbij kun je onderscheid maken tussen bruine materialen die luchtig en koolstofrijk zijn, of groene materialen die vochtig en stikstofrijk zijn.

Voorbeelden van bruine materialen:

• Dorre takjes en bladeren
• Droog gras
• Zaagsel
• Houtsnippers

Voorbeelden van groene materialen:

• Nat gras
• Mest
• Snoeiafval uit de tuin
• Keukenafval van planten

Je hoeft in de compostbak niet de bruine en groene materialen te scheiden. Gelijkmatig verdelen is mogelijk maar niet noodzakelijk. Houd de materialen vrij klein zodat ze sneller verteren.

Wat hoort er niet in de compostbak?

Eten dat gekookt is, schillen van behandelde citrusvruchten en aardappelen of as en aarde horen niet in de compostbak thuis. Lava- of basaltmeel kan in beperkte hoeveelheid hoger rendement opleveren als je compostwormen gebruikt. Kalk toevoegen werd voorheen aanbevolen maar dit zorgt voor een te groot verlies van stikstof.

De bak mag afgesloten worden, dit voorkomt uitdroging en nare geurtjes. Verstikking kun je voorkomen door te zorgen voor voldoende luchtige materialen. Als je met je handen niet eenvoudig wat water uit verse compost kunt knijpen dan zul je wat extra water moeten toevoegen. Probeer de compostbak op een plek te zetten die niet teveel afkoelt, dat vertraagt namelijk het proces.

Zo kun je composteren sneller laten verlopen:

• Door in plaats van grotere materialen de grondstoffen te ‘mulchen’.
• Door een wormenbak te gebruiken met wormen die het werk uitvoeren.
• Door de materialen in een compostvat te plaatsen.

Een bak met een kilo wormen kan in een week tijd maar liefst 3,5 kilo keukenafval verwerken. De wormen doen niet al het werk zelf, ook zijn er micro-organismen, bacteriën en schimmels aan het werk. Hoewel dit niet ‘vies’ is, wil je de compostbak wel weghouden bij etenswaren en moet je de bak goed afsluiten. Wist je dat er wormen afhaalpunten zijn? Dit zijn hobbyisten die je graag op weg helpen met een bakje wormen.

Begin vandaag nog met je eigen kruidentuintje

Je hoeft echt geen groene vingers te hebben om met een kruidentuin te starten. Ook is het niet nodig om direct veel tijd en geld te investeren. Begin met een klein project en ontdek de voordelen van je eigen tuintje verbouwen. In tegenstelling tot een moestuin levert een kruidentuintje snel resultaat op wat je zal aanmoedigen om verder te gaan.

heb je naar aanleiding van dit artikel vragen, neem dan gerust contact met ons op!