Een moestuin op je eigen balkon

Werken in de tuin is leuk om te doen, spanning en stress verdwijnt als sneeuw voor de zon als je een uurtje lekker kunt wroeten in de aarde. Maar wat doe je als je vijf hoog woont zonder tuin? Of als je een flinke woning hebt maar een strookje tuin waar niet eens een tuinstoel past, laat staan een bloemenperk? Begin met een moestuin op je eigen balkon of in een kleine tuin. Het maakt niet uit hoe krap je woont, er is altijd plek voor een beetje groen. Hoe je kunt tuinieren in een micro-tuin lees je op deze pagina.

Waarom een kleine moestuin maken?

Is het eigenlijk wel interessant om met een moestuintje aan de slag te gaan als je er eigenlijk geen ruimte voor hebt? Kun je beter een paar jaar wachten tot je eindelijk die woning met flinke achtertuin hebt gevonden? Er zijn volop redenen om met een moestuin aan de slag te gaan, ook als er nauwelijks ruimte is. Hier zijn alvast acht redenen om met een moestuin op je balkon te beginnen:

1. Het is leuk om te doen: Tuinieren is in de eerste plaats een hobby. Er zijn geen verplichtingen, je hoeft geen quota te halen. Gewoon een beetje wroeten in de aarde, zaadjes planten, water geven, schoffelen en je zinnen verzetten. En in tegenstelling tot een Japanse “Zen” tuin kun je letterlijk de vruchten plukken van jouw werk!
2. Samenwerken mag wel maar hoeft niet: Je kunt een bloembak voor jezelf kopen en die helemaal inrichten zoals jij dit wilt. Je kunt ook de taken verdelen tussen jezelf en je partner of kinderen. Samen een tuintje zien opbloeien kan mensen dichter bij elkaar brengen. Of trek je even helemaal terug en doe het moederziel alleen, weg van alle prikkels om je heen.
3. Het is gezonder dan kopen: Als je groenten en fruit koopt in de winkel weet je niet precies wat er in of op zit. Denk aan bestrijdingsmiddelen, een waslaagje om de schil prachtig te doen glanzen of onrijpe producten die tijdens het transport met stikstof kunstmatig gerijpt worden. Weet wat je eet, met je eigen moestuintje houd je het gehele proces in eigen hand.
4. Je kunt het overal doen: Echt waar, op een balkon, in een piepklein tuintje in de stad of in een hangbak die je aan het kozijn van een open raam kunt hangen. Je kunt zelfs een compacte kweektuin meenemen naar de camping of je hotelkamer als je op vakantie gaat. Zo heb je altijd jouw favoriete verse kruiden bij je voor jouw favoriete ‘comfort food’ als je van huis bent.
5. Er is niet zoveel nodig om te beginnen: Een grote tuin brengt ook een flink aantal verplichtingen met zich mee. En vaak ook behoorlijk wat kosten door grondstoffen en materialen te kopen. Een micro-tuin is een investering die iedereen zich kan veroorloven, als je het slim aanpakt kun je er zelfs geld mee besparen!
6. Het smaakt heerlijk: Er is een reden dat je groenten en fruit beter ‘in het seizoen’ kunt eten en daarmee hebben we het niet over de kosten. Als je zelf gewassen kweekt kun je ze oogsten op het moment dat ze echt rijp zijn. Er is namelijk geen transport nodig naar de winkel, je hoeft ook geen rekening te houden met actuele voorraad en dat soort zaken.
7. Je leert beter te koken en proeven: Eten uit eigen tuin werkt inspirerend. Het is heel mooi om een bos koriander te zien groeien, maar wat ga je er eigenlijk mee bereiden? Je gaat meer ruiken, meer proeven en veel leren over smaakcombinaties. Omdat de aroma’s van verse kruiden veel sterker zijn dan gedroogde poeder ontdek je hoe lekker gezond eten kan zijn.
8. Je doet er body & mind een plezier mee: De eerste twee redenen op dit lijstje hadden niets te maken met planten of met voeding, het ging over jouw welzijn. Even wroeten in de aarde, zaden zien ontkiemen en kijken of je planten in real-time kunt zien groeien. Iets doen heeft nog nooit zo ontspannend gevoeld.

Wat ga je kweken in je eigen moestuin?

Een ander woord voor moestuin is groentetuin. Een plekje waar je eetbare gewassen in verbouwt. Dit betekent zeker niet dat een moestuintje er saai uit hoeft te zien, veel planten zien er prachtig uit met mooi gevormde bladeren of sierlijke bloesem. Kruiden groeien doorgaans snel en nemen weinig ruimte in. Denk aan bieslook, citroenmelisse of krulpeterselie. Munt en stevia zijn ook uitstekende gewassen omdat je ze in heet water kunt dompelen voor heerlijk verse ‘thee’ of beter gezegd een ‘infusie’. Lavas wordt ook wel ‘maggiplant’ genoemd omdat het een uitstekende smaakmaker is in hartige gerechten, daarnaast heeft deze plant ook heel mooie bloempjes. Dit geldt ook zeker voor rozemarijn met kleine bloemetjes en een structuur die lijkt op de tak van een dennenboom. Laten we ook salie niet vergeten, nog een decoratieve plant die je zelfs kunt frituren.

Aardbeien en tomaten zijn leuke gewassen om te kweken omdat de vruchten er mooi uitzien, je kunt de oogst direct van de plant eten. Je maag knort maar het oog wil ook wat natuurlijk. Kijk ook zeker naar eetbare bloemen als de Oost-Indische kers, viooltjes of goudsbloemen.

Kun je gezond worden van kruiden?

We hebben zojuist salie genoemd als suggestie om in je eigen moestuin te verbouwen, dit is een kruid dat kan helpen om ontstoken tandvlees te genezen. Er zijn nog veel andere kruiden waar genezende krachten aan toegekend worden. Soms kloppen deze claims, soms niet, soms is het onduidelijk wat de werking is. Zolang je geen giftige planten consumeert zul je er niet snel ziek van worden, of je er ook echt beter van wordt is een ander verhaal. Bij verse gewassen kun je namelijk niet eenvoudig de juiste dosering bepalen. Soms hebben kruiden wel degelijk een helende werking, het kan ook een placebo effect hebben. Je voelt je beter door de geur en smaak, wat ook zeker van belang kan zijn bij lichamelijk of mentaal herstel. Je kauwt echt niet zomaar ernstige aandoeningen weg, en als je thuis met een gebroken been zit zul je met uitgeperste laurierblaadjes niet echt ver komen. Je leert wèl bewust omgaan met wat je eet en drinkt wat zeker een preventieve werking kan hebben. Beter voorkomen dan genezen toch?

Is een moestuintje goedkoper dan kopen in de winkel?

Er zijn diverse blogs om geld te besparen met allerlei tips om je zuurverdiende geld in eigen zak te houden. In theorie kan een moestuin goedkoper uitvallen dan producten te kopen in de winkel, we zouden het zelf niet als eerste doel stellen. Als je bijvoorbeeld de tijdsinvestering meetelt kun je het karwei beter overlaten aan een boer in de landbouw. Ook heb je wat materialen nodig om jouw gewassen te laten groeien. Er zijn zeker opties om een no-budget moestuin te maken. Neem bijvoorbeeld een beker, vul deze met water en zet er de wortels van een bosui in. Die zet je op je balkon of bij de achterdeur en daar groeien vanzelf weer nieuwe bladeren uit. Dit gaat niet snel, het zal geen grote bosui worden maar het werkt wèl. Maar een potje van het tuincentrum met “kweek je eigen aardbeien” zal waarschijnlijk duurder uitvallen dan een bak aardbeien kopen in de winkel.

In conclusie kunnen we stellen dat een moestuin beginnen om geld te besparen eigenlijk onzin is. Zie het meer als een leuke hobby met tastbaar èn eetbaar resultaat.

Wat is een smart garden?

Als je wel houdt van een leuk tuintje maar geen groene vingers hebt, dan hebben techneuten een mooie oplossing voor je bedacht; een smart garden is een kleine tuin die uitgerust met allerlei sensoren zodat je zelf niets meer hoeft te doen. Meer of minder water, meer of minder licht, wat extra voedingsstoffen en andere ingewikkelde zaken worden compleet automatisch voor je gedaan. Zo is er de Click & Grow die je voor minder dan 100 euro kunt kopen. Er zijn wel navullingen om nieuwe gewassen te kweken. Dit werkt net als met printers en cartridges of koffiezetapparaten met koffiepads. Voor drie potjes munt betaal je dan weer 15 euro. Je kunt gerust een maandje op vakantie gaan want het waterreservoir is er groot genoeg voor. Je hebt wel een stopcontact nodig voor een smart garden wat een nadeel kan zijn.

10 Tips voor een moestuin op je balkon

Je wilt natuurlijk snel aan de slag gaan met je eigen balkon moestuin, hier zijn tien tips waarmee jouw project zeker gaat slagen:

1. Tuinieren in een bloembak

In een kleine tuin is het een optie, op een balkon bittere noodzaak; kies voor een bloembak in plaats van tuinieren in de volle aarde. Dan heb je minder kans op kruisbesmetting van ongedierte en je behoudt controle over alle omstandigheden. Als het buiten koud is of juist te warm kun je de mobiele moestuin gewoon even binnen parkeren.

2. Begin eenvoudig

Tuincentra en webshops maken je natuurlijk gek met allerlei prachtige mogelijkheden. Maar houd het eenvoudig, zeker als je minder ervaring hebt met tuinieren. Dit geldt ook voor het aantal gewassen, niet alle planten hebben dezelfde behoeften. Hoewel er algemeen inzetbare aarde wordt verkocht is dit voor de meeste planten niet echt optimaal.

3. Kies het juiste gereedschap

Een kleine tuin betekent ook klein tuingereedschap. Zeker als het meer een hobby is kun je vaak al met een setje tuingereedschap voor kinderen aan de slag gaan. Er zijn ook mini-kwekers die zelfs hun eetgerei tevoorschijn halen en met lepels of vorken aan de slag gaan. Voor meer geavanceerde technieken zul je meer specifieke materialen nodig hebben, toch zijn deze kleine producten doorgaans relatief goedkoop.

4. Let op het seizoen

Als basisregel kun je aanhouden dat groente en fruit die op ieder moment lokaal geproduceerd worden en goedkoop zijn in de supermarkt, ook geschikt zijn om in jouw moestuintje te verbouwen. Er zijn ook kweekkalenders waar suggesties op staan voor de beste gewassen in ieder seizoen.

5. Op tijd zaaien, op tijd oogsten

Met name beginnende tuiniers maken de fout alleen te letten op de periode van zaaien. Zo staat er bijvoorbeeld “van maart tot mei zaaien” op een pakje zaden. Maar de tijd van oogsten kan enorm verschillen per gewas. Let daarom goed op wanneer je het resultaat wilt oogsten en pas daar het moment van zaaien op aan.

6. Ga op zoek naar miniatuur planten

Cherry tomaatjes nemen veel minder ruimte in dan grote pomodori tomaten, er zijn vaak grotere en kleinere variaties van groenten en fruit te koop. Er bestaan ook gewassen die vanzelf kleiner blijven als de omgeving ook niet zo groot is, je kunt zelf ook bijsnoeien om een ‘bonsai’ moestuintje te maken.

7. Verplaatsbaar tuintje

We gaven al aan dat een verplaatsbare bloembak ideaal is. Zo kun je de complete tuin buiten op het balkon of binnen in de keuken zetten. Zo knip je verse kruiden tijdens het koken en verhuis je daarna de moestuin weer naar buiten. Of in de ochtend aan de voorzijde en in de middag aan de achterkant van je huis of appartement zodat je de planten langer in de zon kunt laten staan.

8. Verticale moestuin

In grote steden maken ze gebruik van de beschikbare ruimte door flats te bouwen. Dit concept kun je ook toepassen op je balkon moestuin door in de hoogte te werken. Zo zijn er mooie bloembakken met een rechtopstaand hekwerk waar planten tegen op kunnen groeien. Denk aan een klimcourgette.

9. Hennepplanten mogen niet buiten

In Nederland mag je drie wietplanten in huis hebben staan volgens het gedoogbeleid. Je mag ze niet buiten plaatsen in de volle aarde. In een pot zul je hier op een balkon niet snel mee in de problemen komen, maar als iemand die kenmerkende bladeren op jouw balkonnetje ziet wuiven in de wind kan dit voor problemen zorgen.

10. Let op met ongedierte

Het is onvermijdelijk dat er beestjes verschijnen, dit hoeft ook helemaal niet verkeerd te zijn. Insecten en micro-organismen zorgen ervoor dat de bodem goed doorlucht wordt en voedingsrijk is. Met losse bakken of potten kun je ronddwalende bladluis reduceren. Door de bak op een verhoging te plaatsen ontlast je niet alleen je ruggengraat maar kun je ook slakken en andere dieren uit je tuintje houden. Let ook op vogels die al die zaden heel uitnodigend vinden.

Doe het micro-tuin experiment

Micro tuinieren is een mini-tuin maken waarbij er gestreefd wordt naar een zo hoog mogelijke opbrengst met zo min mogelijk ruimte. Soms worden afzonderlijke potten via een buizensysteem aan elkaar gekoppeld voor irrigatie. Je kunt bijvoorbeeld een (tussen)wand op een balkon of in de tuin volhangen met kleine potjes met in iedere pot een ander plantje. Dat ziet er prachtig uit en als één potje minder goed presteert dan heb je altijd nog andere planten die het wel goed doen.

Kleinschalig composteren; is het mogelijk?

Een grote compost ton kun je niet eventjes op je balkon neerzetten, gelukkig zijn er ook kleinere opties. Denk bijvoorbeeld aan een wormenbak of wormenhotel. Die eten bijna alle voedselrestjes op, net als karton en koffiedik. Compostwormen zorgen voor een snelle compostering. Je kunt dit soort bakken kopen van kunststof of van duurzaam Douglas hout, er zijn zelfs prachtige designer modellen.

Welke groente en fruit groeien snel?

Hier zijn een aantal groente en fruit die lekker snel klaar zijn om te oogsten:

• Kervel
• Komkommer
• Erwten
• Pepers
• Paprika’s
• Bosui
• Radijzen
• Wortels
• Aardbeien

En uiteraard allerlei soorten kruiden en specerijen waar je steeds wat van kunt snoeien om in je favoriete gerechten te gebruiken. Zo, nu is het hoog tijd om zelf aan de slag te gaan met je eigen moestuin op een balkon of in een kleine tuin. Geniet van het kweken en proef het heerlijke resultaat!

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem dan gerust contact met ons op!