Groente bestaat niet

21 september 2017

Je zit aan tafel met een heerlijke salade gevuld met sla, wortels, tomaten, ui en nog een aantal andere… groenten? Nee, want groente bestaan niet. De groenteboer heeft je voorgelogen, de producten die je uitgestald ziet in houten bakken zijn niet wat je denkt. Wat krijgen we dan te eten als groente helemaal niet bestaat?

We eten (delen van) planten

Je was nauwelijks bijgekomen van de discussie of een tomaat eigenlijk groente of fruit is, en nu krijg je te horen dat groente helemaal niet bestaat. Toch is het zo, tenminste vanuit een botanisch perspectief. Als wij het over groente hebben spreken we in feite over planten. Neem bijvoorbeeld radijzen en wortels, dat zijn beide wortels van planten. Uien en knoflook zijn bollen, en tulpen zijn daarentegen geen bollen maar eenzaadlobbige. Aardappels zijn uiteraard knollen (maar geen citroenen) en asperges zijn stelen. Nog meer voorbeelden? Van de sla eten we de bladeren en bij bloemkool zijn het de bloemknoppen die moeder vroeger veel te lang liet koken. Oh ja, en tomaten zijn fruit, dat is duidelijk…Tenzij je in Amerika woont, daar is het een groente… En die bestaan dus niet! Heb je al een beetje hoofdpijn?

Waarom noemen we het groente?

De term “groente” is een culinaire term, niet een botanische. Groente zoals we die tegenwoordig kennen bestaan pas enkele eeuwen, we geven deze naam aan planten die niet onder fruit of zaden vallen. Fruit is een deel van de plant die zaden bevat of zou moeten bevatten. En een paprika en komkommer dan? Die bevatten zaden en dat zijn toch echt… Ja ook die twee horen bij het fruit te liggen, niet bij de groente. Zeewier en champignons zijn niet eens planten, laat staan groente. Botanici gebruiken de term “groente” helemaal niet, koks gebruiken het vooral op basis van smaak en toepassing, en de wet bepaalt de categorie op basis van politieke en commerciële motieven.

Wettelijk groente

Je kent het verhaal van de tomaat als fruit waarschijnlijk wel, trouwe lezers van de blog hebben dit verhaal al eerder gelezen. In Amerika werd in de belastingwet van 1883 gesteld dat er belasting werd geheven op groente, maar niet op fruit. De familie Nix die teelde tomaten, en beweerde terecht dat tomaten fruit zijn. Het hooggerechtshof vond van niet en classificeerde tomaten als groente. In Europa worden tomaten wel als fruit aangemerkt, net als rabarber (wat eigenlijk stelen zijn), wortels (dit zijn…nou ja wortels dus) en zoete aardappelen wat knollen zijn. Op een potje rabarber jam staat de hoeveelheid fruit dat in het potje zit, dat moet botanisch gezien dus 0% zijn.

Is het belangrijk welke naam het heeft?

Als je in Amerika tomaten verbouwd zeker, de familie Nix moest belasting betalen over een product dat opzettelijk verkeerd geclassificeerd werd. Als consument die graag “groente” eet is het minder belangrijk, toch kan het wel een factor spelen wanneer je bewust wilt eten. Je hebt vast ooit het verhaal gehoord dat Nederlanders eerst dachten dat tulpenbollen om te eten waren. Aardappels daarentegen behoren tot de familie van nachtschade, een giftige plant. Als je weet tot welk deel van de plant jouw favoriete “groente” behoort, kun je deze ook beter in jouw voedingspatroon verwerken. De kenmerken van knollen zijn anders dan bladeren bijvoorbeeld, en bloemkoolroosjes zijn in feite de bloemen van de plant, dat geldt ook voor broccoli trouwens.

We verwachten niet dat groenteboeren na het lezen van deze informatie hun bedrijf morgen omdopen tot “plantenboer”, en bloemisten zullen niet bloemkool boeketjes gaan verkopen, maar wellicht zul jij in de supermarkt de volgende keer iets bewuster jouw favoriete planten uitkiezen. Smakelijk eten!